سپاس ایزد یکتا را که به من یاری داد تا بتوانم بار گران ویراستاری و چاپ دوباره این کتاب را به دوش بکشم. مایه بسی مسرت است که چاپ اول این کتاب مورد استقبال بسیار زیاد همکاران ارجمند و دانشجویان گرامی در سراسر کشور قرار گرفت که این خود غبار خستگی سال‌ها تلاش و کوشش در تهیه، نگارش و تدوین آن را از تن من زدود.

اکنون که حدود هجده سال از چاپ اول این کتاب می‌گذرد متدهای اکتشافی تشریح شده در آن کماکان در سراسر جهان بویژه در کشورهای پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرند. گرچه کم و بیش پیشرفت‌هایی در طراحی و ساخت وسایل و ابزارهای اندازه‌گیری، نحوه پردازش یافته‌ها و حتی شیوه‌های تعبیر و تفسیر یافته‌ها در طی این مدت صورت گرفته ولی تغییری در اصول و مبانی نظری و علمی متدها حاصل نگردیده است.

منابع فارسی در زمینه اکتشافات ژئوفیزیکی معدود و انگشت شمارند. مضافاُ اینکه اخیرا متوجه شدم که بعد از گذشت سال‌ها از چاپ اول این کتاب، هیچ کتاب مشابه دیگری که بتواند به زبانی ساده، روان و مسائل مربوط به اصول اکتشافات ژئوفیزیکی را به طور نسبتاُ جامع بیان کند به بازار نیامده و همکاران ارجمند و دانشجویان گرامی در سطح کشور جهت بهره‌گیری از این دانش کماکان به نسخه‌برداری از چاپ اول ادامه می‌دهند.

تشویق، دلگرمی و محبت دوستان عزیز، همکاران ارجمند و دانشجویان گرامی بقدری زیاد بود که مرا بار دیگر بر آن داشت که مشکلات بسیار زیاد ویراستاری و تجدید چاپ کتاب خود را به‌عهده گرفته و کماکان در راستای اعتلای دانش جوانان میهن عزیزمان گام بردارم.

چاپ اول این کتاب مصادف با آغاز فراگیر شدن کامپیوتر در کشور بوده لذا بسیاری از کارهای مربوط به صفحه‌آرایی از جمله درج فرمول‌ها و تصاویر بصورت دستی و با زحمت بسیار زیاد صورت گرفتند. خوشبختانه در چاپ جدید بواسطه پیشرفت‌های زیاد در نرم‌افزارهای کامپیوتری کار صفحه آرایی آسان‌تر و موثرتر انجام شده است. در نتیجه امکان این فراهم گردید که تقریباُ بدون کم نمودن از مندرجات اصلی کتاب، بطور قابل ملاحظه‌ای از حجم آن و نهایتاُ از هزینه چاپ آن کاسته شود.

همانگونه که در پیشگفتار چاپ اول آورده شد، نیاز روزافزون بشر به مواد معدنی فلزی و غیرفلزی، مواد انرژی‌زا، آب و دسترسی به اطلاعات زیر سطحی برای مقاصد مهندسی ژئوتکنیک و زلزله سبب گردیده که متدها و تکنیک‌های نوینی برای پی‌جویی و بررسی آن‌ها طراحی و بکار گرفته شوند. بر کسی پوشیده نیست که ساختار تمدن بشری بر پایه وجود فلزات مهم از قبیل آهن، مس، سرب، روی و غیره بنا شده و خوراک اصلی کارخانه‌های عظیم ذوب فلزات را مواد خام اولیه معدنی تشکیل داده و چرخ آن‌ها را نیز عمدتا مواد انرژی‌زا از قبیل نفت، گاز، ذغال‌سنگ و یورانیم بحرکت درمی‌آورند که همگی آن‌ها را می‌بایست از دل زمین بیرون آورد. بدیهی است که منابع سهل الحصول و سطحی این مواد تا بحال با روش‌های ساده کشف و مورد بهره‌برداری قرار گرفته و چه بسا بعضی از آن‌ها تا بحال باتمام رسیده باشند. متاسفانه این منابع تمام شدنی و غیرقابل تجدید می‌باشند، از این‌رو پی‌جویی آن‌ها هر روز دشوارتر خواهد شد.

اکنون صرفا با تکیه بر اطلاعات زمین‌شناسی سطحی نمی‌توان به وجود منابع انرژی و معدنی مدفون در زیرزمین و زیر دریاها پی برد. متدهای ژئوفیزیکی از جمله تکنیک‌هایی هستند که در پی‌جویی این خایر کمک شایانی می‌نمایند. بطوریکه در حال حاضر تقریبا در تمام کارهای اکتشافی نیمه تفضیلی و تفضیلی برای مواد معدنی، نفت، گاز و آب و کارهای مرتبط با مهندسی ژئوتکنیک از این روش‌ها بهره می‌جویند. به‌جرات میتوان گفت که امروزه در میدان‌های نفتی هیچ چاهی بدون مطالعات ژئوفیزیکی حفر نخواهد شد.

در واقع این کتاب مطالب کلی راجع به اکثر متدهای اکتشاف ژئوفیزیکی رایج در دنیا را ارائه می‌دهد که توسط هر یک از آن‌ها می‌توان مسائل گوناگون و پیچیده زیر سطحی را بهتر شناخت. گرچه این متدها بطور عمده در اکتشاف منابع طبیعی کاربرد دارند ولی می‌توانند کمک موثری در بررسی مسائل زمین شناسی و ژئوتکنیک نیز بنمایند. در نتیجه اهمیت خیلی زیادی نه تنها برای ژئوفیزیکدان‌ها بلکه برای زمین شناسان، فیزیکدان‌ها، مهندسین ژئوتکنیک و زلزله دارند.

از نظر علمی سعی گردید که در تهیه و تدوین مندرجات این کتاب از منابع بسیار ارزنده و شناخته شده در سطح جهان بهره گرفته شود. با این وجود مثل اغلب کتاب‌ها بری از عیب و نقص نمی‌باشد. من هرگونه انتقاد، ایراد، نظر و پیشنهاد سازنده و ارزنده از طرف خوانندگان عزیز را با کمال امتنان پذیرا می‌باشم.

مندرجات این کتاب شامل شش بخش و نوزده فصل بوده و در هر بخش تکنیک‌های پی‌جوی زئوفیزیکی رایج در جهان معرفی شده‌اند. این کتاب عمدتا برای زمین‌شناسان نفت و گاز، آب و ژئوتکنیک و همچنین بعنوان کتاب درسی برای دانشجویان دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته‌های زمین‌شناسی، معدن و آب قابل استفاده می‌باشد.

از کارکنان گرامی در کانون تبلیغات تاراگرافیک که کارهای تایپ و صفحه آرایی چاپ دوم کتاب را عهده دار بودند و همچنین از آقای مهندس ایوب قدیرزاده که کارهای مربوط به اسکن تصاویر و رفع نواقص تایپی را به‌عهده گرفتند نهایت سپاس را دارم.

در پایان از همسر مهربان و فرزندان عزیزم که همواره در کمال صبر و شکیبایی موجبات دلگرمی و پشتکار مرا در تمامی دوران تهیه، نگارش و تدوین پیش نویس صفحه آرایی و چاپ این کتاب فراهم نموده و پیوسته مرا در این راه تشویق و حمایت کرده‌اند خاضعانه سپاسگزاری و قدردانی می‌نمایم.

علی اصغر کلاگری – استاد زمین شناسی اقتصادی – بهار 1389